Omdenken: leer je kind goed vloeken

Wacht! Hold your horses. Voordat je de hooivork tevoorschijn haalt, hear me out. Met “goed vloeken” wil ik je namelijk niet vertellen dat je zelf het scheldwoorden-arsenaal van je kind flink moet uitbreiden. Wat ik in dit artikel wil laten zien, is dat er misschien een andere mogelijkheid is om met je vloekende kind om te gaan dan het alleen maar te verbieden. Kunnen we onze kinderen niet beter vertellen hoe ze met vloeken om moeten gaan, in plaats van hen te vertellen dat het niet mag?

Ok, ik geef toe, het artikel is een beetje in mijn eigen belang. Ik vloek met enige regelmaat. Vaak zelfs. Ik vind het ook wel fijn om als iets niet lukt, even een hartgrondige vloek te uiten. Het lucht zo lekker op. Ik heb het ook altijd gedaan (of in ieder geval, vanaf het punt dat mijn broertjes en ik gingen puberen en mijn ouders het uiteindelijk maar opgegeven hebben om ons te corrigeren). En toen kwamen er vlot achter elkaar twee kinderen. Sindsdien lette ik op mijn woorden. Of althans, dat dacht ik.

Want wanneer ze het bloed onder mijn fucking nagels vandaan trekken, of als ik op zo’n verrekt legoblokje ga staan, of wanneer ik verdomme gigantisch gefrustreerd ben omdat iets niet lukt, dan vloek ik hartgrondig. Even kort samengevat: Ze horen mij dus regelmatig vloeken.

“Dat mag je niet zeggen!”

Toen we eens met het hele gezin de weg opgingen, stopte er voor ons een vrachtwagen. Midden op de weg, om te gaan lossen. Uiteraard waren we lichtelijk geïrriteerd. Vanaf de achterbank klonk een hartgrondige vloek. “GVD, vrachtwagen! Ga aan de kant!” hoorde ik een lief hoog kinderstemmetje kwelen.

Toegegeven, ik schrok daarvan. “Dat mag je niet zeggen,” zei ik bestraffend als eerste reactie. Het ging helemaal automatisch. Want kinderen horen niet te vloeken. Niet alleen is het de norm in onze maatschappij, het klinkt ook nog eens voor geen meter als zo’n engelenstemmetje een grof woord gebruikt. Misschien wel een voordeel van een autist die graag duidelijk heeft wat wel en niet mag, want inmiddels betrap ik hem er niet meer op.

Onderzoek op Twitter

Ik besloot een klein onderzoekje te doen op Twitter. De eerste vraag was of je wel eens vloekte of schold in het bijzijn van je kinderen.

De tweede vraag:

Mijn conclusie: Godzijdank ben ik niet de enige. Ohja, en 80% vloekt of scheldt dus wel eens in het bijzijn van hun kind. 65% corrigeert hun kind bij het schelden. Ik vond het herkenbaar en tegelijkertijd opmerkelijk.

Goed voorbeeld doet volgen

Want goed voorbeeld doet immers volgen. Dus het is helemaal niet zo vreemd dat kinderen vloeken. Alleen hóórt het niet. En als je kind een vloek uit in het openbaar, staan je afkeurende blikken te wachten van iedereen om je heen. Maar zelfs als je zelf niet vloekt: op een gegeven moment heb je het ook gewoon niet meer helemaal zelf in de hand. Ik ook niet. Mijn kinderen gaan inmiddels allebei naar de basisschool. Op het schoolplein pikt hij nieuwe woorden op (die zelfs ik niet gebruik). Hoe ga je daarmee om?

Wat mij wel duidelijk is, is dat alles wat ik verbied direct enorm interessant is, zeker bij mijn jongste die van alles een spelletje maakt. Dat heeft dus gewoon geen enkele zin. Daarnaast vloek ik zelf ook met enige regelmaat; iets wat ik niet kan en wil opgeven Ik heb het geprobeerd hoor, maar het lukt me gewoon niet om te stoppen met vloeken. Dus ik zou hem vertellen dat hij iets niet mag, terwijl ik dat zelf wel doe. Dat gaat natuurlijk niet werken.

Verbod moet je handhaven

Bovendien, als ik iets verbied, moet ik het verbod zelf a) handhaven, en dat is veel werk en strijd (vertelde ook Berthold Gunster in zijn theatershow) en b) zelf naleven: ik moet er ook helemaal vanaf. Probeer maar iets te handhaven als je zelf het goede voorbeeld niet geeft.

En c) ik moet controleren of mijn kind zich er aan houdt. Als dat niet het geval is, moet ik consequenties gaan stellen, want als er geen consequentie aan een verbod hangt, heeft het voor mijn kinderen geen nut om zich eraan te houden. Ombuigen naar chips of grutjes? Nou nee. Daar krijg ik enorme jeuk van. Bovendien lucht het dus echt niet op en ben ik nog steeds gefrustreerd. Zo’n hartgrondige “kut” werkt toch veel beter.

Verloren zaak… of een mogelijkheid?

Dat moet dus op een andere manier. Want uiteindelijk pikken ze de vloek- en scheldwoorden toch wel op en heb ik er niets meer over te zeggen. We kunnen het ze blijven verbieden, maar jongens, heeft dat bij ons gewerkt? Bij 80% van de respondenten in bovenstaande poll dus niet. Dus:

Kinderen zijn slim en kunnen best wel wat verantwoordelijkheid dragen. Sterker nog, ze voelen zichzelf daardoor vaak nog meer gewaardeerd ook, heb ik aan den lijve ondervonden. Dus ik schuif langzaam maar zeker naar een andere aanpak. Want ik kan net zo hard verbieden als mijn ouders, maar dat gaat me hoogstwaarschijnlijk op de lange termijn niets opleveren (kijk maar naar mij want mijn ouders, die hebben het ECHT geprobeerd). Ja, een bak frustratie, waarschijnlijk inclusief wat gevloek van mijn kant. Wéér dus geen goed voorbeeld.

Regels rond het vloeken

Ik wil ze dus leren hoe ze met vloeken moeten omgaan.  De afgelopen maanden heb ik zitten peinzen over hoe ik dat het beste kon doen. En toen las ik een artikel waar ik mijn regels gemakkelijk van kon afleiden. Ik paste ze ietwat aan of nam ze over.

Je mag vloeken, maar:

1. Het mag alleen binnenshuis. En als ik het te vaak hoor, mag je in vijf minuten alle scheldwoorden die je kent eruit gooien en is het daarna afgelopen voor vandaag.
2. Als je vloekt moet je weten wat het woord betekent (kostte me meteen wat uitleg, maar een paar woorden werden ineens een stuk minder leuk).
3. Nooit. Vloeken. Bij. Oma. Of als er mensen bij zijn die je niet kent. Op school? Not. Done. Nooit.
4. Er zit een grens aan de woorden die je mag gebruiken. Gebruik in geen enkel geval ziektes. Daar kun je namelijk mensen heel erg veel pijn mee doen.
5. Als je vloekt, moet je daarvan de consequenties dragen. Ben niet verbaasd als mensen het niet leuk vinden en dat ook tegen je zeggen.
6. Scheld nooit iemand uit. Schelden is iets heel anders dan vloeken. Dat zegt namelijk veel meer over jou dan over de ander. Schelden kan heel veel pijn doen, zie punt 4.

Een compleet verbod is niet te handhaven, maar met deze regels werd het een stuk overzichtelijker. Voor de jongens, maar ook voor mij. 6 regels die we allebei begrepen en konden toepassen. En waar direct consequenties aan verbonden werden als ze werden overtreden. We spraken ook af dat als ze er mij op zouden betrappen dat ik ze overtrad, ze mij er direct op mochten aanspreken en eventueel naar de gang mocht sturen zodat ik er even over na kon denken. Vonden ze prachtig.

Het resultaat na de eerste weken

Ik heb in de afgelopen paar weken een paar halve vloeken gehoord. Want “shit”, da’s in mijn huis geen vloek. Ik hoor poep- en plasgrappen genoeg met 2 jongens van 5 en 6. Shit kan daar wel bij. Ik schoot slechts één keer uit mijn slof, toen ik ineens een van de mannen het woord “kanker” hoorde gebruiken. Da’s iets wat ze dus niet van mij hebben, maar ergens hebben opgepikt. Daar schrokken ze van (aaah). En toen ik weer gekalmeerd was, legde ik ze uit wat het was. Daarna heb ik het nooit meer gehoord.

Af en toe is het wat lastig voor ze om te bepalen wat nou vloeken is of schelden. Want zelfs je broer hartgrondig “sukkel” noemen, wordt niet getolereerd. Maar een gemeende vloek? Geen probleem. Het lijkt erop dat door het vloeken te accepteren, de noodzaak er voor hen ook gewoon niet is om het enorm uit te gaan proberen. Sterker nog, de woorden die ik veelvuldig gebruik nemen ze niet eens over. En doordat ik nu alleen maar hoef te handhaven op schelden scheelt het voor mij en hen enorm in het aantal frustraties.

Doe waar je je goed bij voelt

Natuurlijk is dit lijstje gebaseerd op mijn eigen comfort. Ik vloek zelf, en accepteer daarom misschien iets meer dan een ander die zelf nooit vloekt (wederom, respect!). Doe ermee wat je wilt, doe vooral wat bij je past en waar je je prettig bij voelt. Zorgen voor je kinderen omvat natuurlijk ook een stukje zorgen voor jezelf en doen wat goed voelt. Voor ons werkt dit in ieder geval perfect!

Hoe ga jij om met je vloekende kind?